Interpirenarshiippii
“Entrepreneurship” jechuun adeemsa hojii daldalaa jalqabuu fi gaggeessuu kaayyoo bu’aa argachuudha. Carraa adda baasuu, balaa fudhachuu(risks taking), qabeenya gurmeessuu fi gatii uumuu of keessatti qabata. Yeroo baayyee abbootiin qabeenya kalaqaa, kalaqa, fi qormaata milkaa’uu fi milkaa’uu dhabuu fudhachuuf fedhii qabaachuu wajjin walqabatee jira. Entrepreneurship’n akkaataa idileetti fedhii yaada isaanii fi fedhii waan haaraa uumuu ykn rakkoo gabaa keessatti furuuf qabaniin kan tarkaanfataniidha.
“Entrepreneur” jechuun namoota kalaqaa, kalaqaa fi daldala mataa isaanii gaggeessaa jiran kanneen carraa gabaa keessatti mul’atu adda baasuun carraawwan sana hordofuun balaa shallagame fudhachuuf fedhii qabanidha. Yeroo baay’ee yaada isaaniif fedhii cimaa kan qaban yoo ta’u, fedhii waan haaraa uumuu, rakkoo furuuf ykn hawaasa irratti dhiibbaa gaarii fiduuf qabaniin kan tarkaanfatan. “Entrepreneur” akkaataa idileetti ofii kaka’uumsa kan qaban, kan dandamatan yoo ta’u, qormaataa fi carraaqqii daldala jalqabuu fi guddisuu keessatti mul’atu. Intarpireenaroonni milkaa’an guddina dinagdee, carraa hojii uumuu, fi kalaqa industirii adda addaa keessatti fiduu danda’u.
Abbootiin qabeenyaa(Entrepreneur) guddina biyya tokkoo keessatti karaa hedduudhaan gahee murteessaa qabu:
1. Guddina Diinagdee: Abbootiin qabeenyaa daldala, oomishaa fi tajaajila haaraa uumuun, carraa hojii maddisiisuu, oomishtummaa guddisuu fi kalaqa kakaasuun guddina dinagdee keessatti gumaacha. Kunis dabaree isaatiin GDP ol’aanaa fi badhaadhina waliigalaa fida.
2. Carraa Hojii Uumuu: Yeroo baay’ee abbootiin qabeenyaa biyya tokko keessatti carraa hojii uumuuf humna sochootuu dha. Daldala isaanii jalqabuu fi guddisuudhaan namoota dhuunfaaf carraa hojii kan kennan yoo ta’u, kanaanis hoji dhabdummaa hir’isuun sadarkaa jireenyaa fooyyessa.
3. Kalaqaa fi Teeknooloojii: Abbootiin qabeenyaa kalaqaa fi guddina teeknooloojii irratti adda dureedha. Oomishaalee, tajaajiloota, fi moodeelota daldalaa haaraa industirii, dorgommii daldalaa, fi gahumsa damee adda addaa fooyyessuu danda’an ni hojjetu.
4. Qabeenya Uumuu: Abbootiin qabeenyaa milkaa’an qabeenya ofii uumuu qofa osoo hin taane gibira, invastimantii, fi hojii tola ooltummaatiin qabeenya waliigalaa biyya tokkoo keessatti gumaacha ni godhu. Kunis qabeenyi haala haqa qabeessa ta’een akka qoodamuu fi sadarkaa jireenya ummataa fooyyessuu danda’a.
5. Dhiibbaa Hawaasummaa: Abbootiin qabeenyaa yeroo baayyee qormaata hawaasummaa fi naannoo karaa daldala isaaniitiin furu. Furmaata qulqullina jireenyaa fooyyessuu, gochaalee itti fufiinsa qaban guddisuu, fi jalqabbii misooma hawaasaa deeggaru uumuu danda’u.
6. Dorgommii Addunyaa: Abbootiin qabeenyaa aadaa kalaqaa, madaqsuu fi dandamachuu guddisuudhaan dorgommii addunyaa biyya tokkoo guddisa. Abbootiin qabeenyaa milkaa’an invastimantii biyya alaa hawwachuuf gargaaruu, carraa al-ergii uumuu, gabaa addunyaa keessatti ejjennoo biyyattii cimsuu danda’u.
